Aan het begin van de maand kwam weer een beroemd persoon in de problemen door een indiscrete klik van een paparazzo. Het slachtoffer was toen komiek Marcelo Adnet, wiens huwelijk met collega-komiek Dani Calabresa op de klippen liep toen foto's van hem in de media verschenen waarin hij ontrouw werd gepleegd.

Adnet is een bekend figuur, een beroemd persoon (maar geen publiek persoon - zelfs als hij dat was, oefende hij zijn beroep niet uit). Zijn uitglijder vond plaats op straat, in de buurt van een bar waar hij plezier maakte met vrienden, in het centrum van Rio de Janeiro. Wat voor ons van belang is om hier te analyseren, is natuurlijk niet het gedrag van de acteur (het zou trouwens niemand iets moeten aangaan, behalve de direct betrokkenen), maar dehet feit dat zijn imago en privacy op een nationaal netwerk werden getoond.

De cruciale vraag is: had de paparazzo het recht om zonder toestemming van de komiek zijn portret te maken en toch de publicatie ervan mogelijk te maken?

We weten dat de paparazzi precies dit werk doen: de kiekjes van beroemde mensen "stelen" om ze te verkopen aan roddelbladen (Max Lopes, een Braziliaan die hier in de Verenigde Staten al tien jaar zijn brood mee verdient, vertelt ons hoe dit leven eruitziet in een boek dat net is uitgekomen bij iPhoto Editora). De meest dramatische zaak waarbij de paparazzi betrokken waren, vond plaats in augustus 1997 in Parijs en resulteerde in de dood van prinses Diana en de miljonairEgyptenaar Dodi Al Fayed.

Maar de paparazzi zijn er omdat er een markt is die miljarden verdient aan hun werk, gebaseerd op de interesse van het publiek in het leven van beroemdheden. Het probleem is dat een beroemd persoon volgens de wet net zoveel recht op privacy heeft als jij of ik.

De Braziliaanse grondwet en het burgerlijk wetboek verlenen burgers het recht op hun eigen lichaam, naam en persoonlijke identiteit, eer, imago en privacy. Dit zijn de persoonlijkheidsrechten. De laatste twee zijn degene waar we hier in geïnteresseerd zijn.

Het recht op afbeelding geeft de burger controle over het gebruik van zijn afbeelding, zoals het genot van de weergave van zijn individuele en onderscheidbare verschijning, concreet of abstract. Met andere woorden, zowel de getrouwe weergave als de "suggestie" dat men een dergelijke persoon is, worden beschermd door de wet - het is voldoende dat de weergegeven persoon zichzelf herkent om zijn intimiteit en persoonlijkheid te respecteren.

"Het idee van afbeelding is dus niet beperkt tot de weergave van het visuele aspect van de persoon door de schilderkunst, beeldhouwkunst, tekenkunst, fotografie, karikatuur of decoratieve figuratie, reproductie in etalagepoppen en maskers. Het omvat ook het geluidsbeeld van fonografie en radio-uitzendingen, en gebaren,dynamische uitdrukkingen van de persoonlijkheid", legt Walter Morais uit, in een tekst gepubliceerd in Tijdschrift voor Tribunalen in 1972.

In Brazilië is het recht op afbeelding uitdrukkelijk opgenomen in het nieuwe Burgerlijk Wetboek, in hoofdstuk II (Persoonlijkheidsrechten), artikel 20: "Behalve indien toegestaan, of indien noodzakelijk voor de rechtsbedeling of de handhaving van de openbare orde, kan de openbaarmaking van geschriften, de transmissie van het woord of de publicatie, tentoonstelling of het gebruik van de afbeelding van een persoon worden verboden, op zijn of haar verzoek.en onverminderd de eventueel verschuldigde schadevergoeding, indien zij zijn eer, goede naam of eerbaarheid aantasten of voor commerciële doeleinden bestemd zijn".

Het recht op privacy is als volgt vastgelegd in artikel 21 van het Burgerlijk Wetboek: "Het privéleven van een natuurlijke persoon is onschendbaar en de rechter neemt op verzoek van de belanghebbende de nodige maatregelen om de met deze regel strijdige handeling te voorkomen of te beëindigen.

Er zit een addertje onder het gras van deze juridische paraplu: het algemeen belang of de vrijheid van informatie prevaleert boven het recht op beeld en privacy. Wat zal uitwijzen of de uitzondering zal prevaleren boven de regel is: a) de mate van nut voor het publiek van het feit dat wordt geïnformeerd door middel van het beeld; b) de mate van actualiteit van het beeld (dat wil zeggen, het moet recent zijn en inherent aan die informatie); c) de mate van noodzakelijkheid van het beeld voor het publiek; d) de mate van relevantie voor het publiek van het feit dat wordt geïnformeerd door middel van het beeld.Publieke personen in de uitoefening van hun functie zijn ook uitgesloten van wettelijke bescherming, waaronder bijvoorbeeld zowel de president van de Republiek als de verkiezingsfunctionaris tijdens een verkiezing.

Aan de andere kant erkent de jurisprudentie unaniem dat "de publicatie van foto's zonder toestemming van de gefotografeerde persoon het recht op afbeelding schendt". Met andere woorden, wanneer de gefotografeerde persoon niet weet dat hij gefotografeerd wordt, is er sprake van een schending van zijn recht. En dit is waar de paparazzi om de hoek komen kijken.

Je zou kunnen denken: "Beroemde mensen leven van hun imago. Velen smeken om op de cover van een tijdschrift te mogen staan". Of zelfs dat "wie in de regen staat, nat moet worden". In het boek Persoonlijkheidsrechten (2013) beschouwt Anderson Schreiber, master in burgerlijk recht aan de Universiteit van de Staat Rio de Janeiro (Uerj), de kwestie op een andere manier: "Als iemands beroep of succes hem blootstelt aan publieke belangstelling, moet de wet de bescherming van zijn privacy niet verminderen, maar juist met verdubbelde aandacht waarborgen". De advocaat versterkt het onderscheid dat we aan het begin al maakten: beroemdheid is geen persoonVoor hem is roem geen excuus om iemands privacy te schenden, "noch kan het feit dat men zich op een 'openbare plaats' bevindt worden aangevoerd als een omstandigheid die privacyschending toestaat", voegt hij eraan toe.

Een ander onderscheid met betrekking tot deze term is de moeite waard om te onthouden: "publiek belang" (waarop het werk van de pers is gebaseerd) is niet hetzelfde als "publiek belang" (dingen die mensen graag willen weten. Roddels over beroemdheden, bijvoorbeeld). Het eerste kan een onderdrukking van het recht op beeld en privacy rechtvaardigen. Een goed voorbeeld van "publiek belang" is journalistiek ofFotojournalistiek. De tweede, nee.

Met andere woorden, de paparazzo bezorgde Marcelo Adnet niet alleen veel hoofdpijn, hij overtrad ook de wet.